علوم و معارف قرآن

شهر جواب ـ تمام مثل‌های قرآن بر اساس حکمت هستند که هیچ ایرادی به آن‌ها نیست و آنچه ما در ظاهر برداشت می‌کنیم به خاطر عدم دقت و توجه نداشتن به واقع است که حال در مورد تک تک آنها بحث می کنیم تا متوجه شوید.

شهر جواب ـ در اينجا سؤالى پيش مى‌آيد و آن اين كه در آيه فوق مسأله نماز قصر، مشروط به ترس از خطر دشمن شده است، در حالى كه در مباحث فقهى مى خوانيم نماز قصر يک حكم عمومى است و تفاوتى در آن ميان سفرهاى خوفناک يا امن و امان نیست، روايات متعددى كه از طرق شيعه و اهل تسنن در زمينه نماز قصر وارد شده است نيز اين عموميت را تأييد مى‌كند.

شهر جواب ـ ما از جزئیات این داستان اطلاعی نداریم که آیا این‌ها توشه با خود آورده بودند یا نه؟ و این که چقدر می‌تواند یک توشه برای سفر ماندگار باشد. و این که چرا در قران جواب داده نشده باید بگوییم مثل خیلی از جزئیات دیگر است که در قرآن نیست و باید از امام معصوم (علیه السلام) تفسیرش را پرسید.

شهر جواب ـ علامه جعفر سبحانی (مد ظله) فرمود: آيا می‌توان باور كرد پيامبری كه در غار عبادت می‌كند، بتواند حركت وضعی و انتقالی خورشيد را با توجه به وضعيت پايين علمی روزگار خود بيان كند؟ این استدلال و نتیجه‌گیری کاملا غلط هست؛ زیرا این چه حرفی است؟

شهر جواب ـ «فَنَبَذْناهُ بِالْعَراءِ وَ هُوَ سَقِيمٌ. وَ أَنْبَتْنا عَلَيْهِ شَجَرَةً مِنْ يَقْطِينٍ» مراد از يقطين در آيه چنان كه گفته‏‌اند، كدو است. درخت و بوته كدو در زمين پهن شده و داراى برگ‌هاى گرد و بزرگ است در کتاب لغت «اقرب الموارد» گويد: يقطين، گياهى است كه ساق ندارد

شهر جواب ـ دو آيه «وَ إِن يَكاَدُ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَيزُْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سمَِعُواْ الذِّكْرَ وَ يَقُولُونَ إِنَّهُ لمََجْنُونٌ وَ مَا هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ كه پايان سوره «قلم» را تشكيل مى‏ دهد، در حقيقت تعقيب چيزى است كه در آغاز اين سوره درباره نسبت جنون از ناحيه دشمنان به پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آمده است.نخست مى‏‌فرمايد: نزديک است كه كافران هنگامى كه آيات قرآن را از تو مى‏‌شنوند تو را با چشمان خود هلاک كنند، و مى‏‌گويند او ديوانه است...

شهر جواب ـ در سوره اعراف آمده است: قالَ فَبِما أَغْوَيْتَنِي لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَكَ الْمُسْتَقِيمَ «16»؛(شيطان) گفت: پس به خاطر آنكه مرا گمراه كردى! من هم براى (فريب دادن) آنان حتماً بر سر راه راست تو (به كمين) خواهم نشست.
ثُمَّ لَآتِيَنَّهُمْ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ وَ عَنْ أَيْمانِهِمْ وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ وَ لا تَجِدُ أَكْثَرَهُمْ شاكِرِينَ «17»؛سپس از روبرو و از پشت سر و از راست و چپشان بر آنان مى‏تازم و بيشتر آنان را سپاسگزار نخواهى يافت.

شهر جواب ـ منظور از «امثالها » درآیه «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها وَ مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلا يُجْزى‏ إِلاَّ مِثْلَها وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ» از نظر عدد نیست؛ بلکه کیفیت و چگونگی است. برای مثال، اهمیت روزه در ماه رمضان، برابر 60 روز در غیر ماه رمضان است. یا مثل شب قدر که در اهمیت ،بیش از هزار ماه است. این بیان اهمیت است، نه برتری عددی.

شهر جواب ـ کلمات و سخنان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از جهت محتوا بسیار ارزشمند است. همان طور که اشاره کردید، این سخنان، قاعدتا می‌بایست بعد از بعثت آن حضرت باشد. آنچه مشهور است قبل از اسلام تعداد افرادی که سواد خواندن و نوشتن داشتن بسیار کم بود اما تعداد افرادی که قدرت شعر گفتن داشتن به این اندازه کم نبود.

شهر جواب ـ منظور از «سبل» در اينجا راه‌هاى مختلفى است كه به سوى خدا منتهى مى‌شود: راه جهاد با نفس، راه مبارزه با دشمنان، راه علم و دانش و فرهنگ، خلاصه جهاد در هر يک از اين راهها سبب هدايت به مسيرى است كه به خدا منتهى مى‌شود.