پرسش:
آیا گفتن «ایشالله» به جای «ان شاءالله» و یا نوشتن «انشالله» که ظاهرا معنی "ما خدا را ایجاد کردیم" می دهد، حرام است و نوشتن آن اشکال شرعی دارد؟
پاسخ:
«إِنْ شاءَ اللَّهُ» یعنی اگر خدا بخواهد؛ هرگاه خدا بخواهد
«إِنْ» از ادات شرط است و به معنای اگر
«شاءَ» فعل از ریشه «شَیَأَ»
«اللَّهُ» فاعل و اسم جلاله خداون
در قرآن این گونه آمده است:
«إِنَّا إِنْ شاءَ اللَّهُ لَمُهْتَدُون»(1)؛ «إِنْ شاءَ اللَّهُ آمِنينَ»(2)؛ «سَتَجِدُني إِنْ شاءَ اللَّهُ صابِراً»(3)؛ «سَتَجِدُني إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحين»(4)؛ «سَتَجِدُني إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرين»(5)
مطلب دیگر؛
«ایشالله»؛ یک خطای محاوره ای و عرفی است و الا منظور گوینده، همان «إن شاء الله» است؛ لذا حرام نیست.
هم چنین «انشالله»؛ این نیز خطای محاوره ای است، البته از نظر نوشتار، اشتباه و خطا است، ولی حرام نیست و معنای آن هم «ما خدا را ایجاد کردیم» نیست، زیرا؛
1. گوینده چنین قصدی ندارد که با گفتن این عبارت، منظورش بوجود آوردن و ایجاد کردن خداوند باشد؛ لذا اگر کسی بگوید او مرتکب حرام شده است؛ صحیح نیست.
2. از نظر ریشه لغوی، بین این دو، تفاوت هست:
«شاء» (خواستن)، از ریشه « ش ی أ» است
«إنشاء» (ایجاد کردن و به وجود آوردن)، از ریشه «ن ش أ» است
لذا از نظر لغوی، دو واژه مستقل و جداگانه هستند، با معانی متفاوت.
3. «انشالله» معنایش «ما خدا را ایجاد کردیم» نیست، زیرا باید می گفت «أَنْشَأْنا»، نه «انشا»
توجه داشته باشید که «أَنْشَأْنا»، یک کلمه است؛ ولی «إن شاء» یا «إنشاء»، ترکیب شده است از «إن» شرطیه + فعل «شاء»
نکته:
در عربی به صورت «إن شاء الله» نوشته می شود ولی در فارسی ممکن است بعلت ساده نویسی «إنشاء الله» هم نوشته شود؛ این تفاوت، تفاوت ظاهری و در نوشتن است و الا مراد هر دو، یکی است.
پی نوشت ها:
1. بقره: 2/ 70.
2. یوسف: 12/ 99.
3. کهف: 18/ 69.
4. قصص: 27/ 28.
5. صافات: 37/ 102.