چرا خداوند، امر را می پوشاند و مشتبه می کند؟

پرسش:
در آیه 9 سوره انعام، چرا خداوند، امر را می پوشاند و مشتبه می کند؟ آیا تمام مردم اهل مشتبه کردن و به عبارتی پوشاندن حقیقت از دیگران هستند؟ پس تکلیف آنهایی که این کار را انجام نمی دهند چه می شود؟ آیا این کار باعث گمراهی و ضعف ایمان مومنین نمی شود؟

پاسخ:
«وَ لَوْ جَعَلْنٰاهُ مَلَكاً لَجَعَلْنٰاهُ رَجُلاً وَ لَلَبَسْنٰا عَلَيْهِمْ مٰا يَلْبِسُونَ»
و اگر او را فرشته ‌ای قرار می ‌دادیم، حتماً وی را بصورت انسانی در می ‌آوردیم؛ (باز به پندار آنان،) کار را بر آنها مشتبه می ‌ساختیم؛ همان ‌طور که آنها کار را بر دیگران مشتبه می ‌سازند!(1)

این آیه و آیات قبل(انعام/ 7و8)، راجع به بهانه جویی های کافران است؛ کافران از ابتدا قصد ایمان آوردن ندارند، لذا به دنبال بهانه گیری هستند.
کافران می گویند مگر یک انسان به تنهایی می تواند بار رسالت را به عهده بگیرد، چرا همراه او فرشته ای نیامده است.
خداوند می فرماید اگر قرار بود فرشته ای نازل کنیم، بایستی او را مانند انسان قرار می دادیم: «لَجَعَلْنٰاهُ رَجُلاً»؛ مراد از «رجلا» انسان است؛ البته نه فقط شکل و ظاهر انسان، بلکه از نظر باطن نیز صفات انسان را داشته باشد تا بتواند الگو برای انسان ها باشد.
و اگر چنین می کردیم، باز هم کفار، همان بهانه را می آوردند که چرا به یک انسان مأموریت هدایت داده شده و یا این که نمی دانیم این فرشته است یا انسان یا...؛ سپس ادعا می کردند ما (خدا) مشتبه کردیم بر آن ها، آن چه را آن ها مشتبه می کردند (برای دیگران) : «وَ لَلَبَسْنٰا عَلَيْهِمْ مٰا يَلْبِسُونَ»

توجه:
عبارت «لَلَبَسْنٰا عَلَيْهِمْ مٰا يَلْبِسُونَ»، حکایت از ادعای کافران است؛ این ادعا و بهانه گیری که، موضوع برای ما مشتبه است و نمی توانیم ایمان بیاوریم.
به بیان دیگر؛ این نسبت دادن «لبس» و پرده پوشی به خداوند، از زاویه نگاه کافران است.

بیانی دیگر؛
کافران خودشان امر را بر خودشان مشتبه کرده اند و به عبارتی، عامل اصلی و اولیه این مشتبه شدن و به اشتباه افتادن، خودشان بوده اند.
علامه طباطبایی(ره) می گوید:
اين كه فرمود: «وَ لَلَبَسْنا عَلَيْهِمْ ما يَلْبِسُونَ» از قبيل آيه‏ «فَلَمَّا زاغُوا أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ»(2) مى ‏باشد؛ و از آن به خوبى استفاده مى‏ شود كه اگر خدا آنان را گمراه كرد، بعد از آن بود كه خودشان گمراهى را براى خود اختيار كردند، نه اين كه خداوند ابتداء گمراهشان كرده باشد، زيرا چنين چيزى لايق ساحت قدس خدا نيست.
نکته: كلمه «يلبسون» چون متعلقش حذف شده، هم شامل التباس [پرده پوشی و به اشتباه انداختن] بر خودشان مى ‏شود و هم شامل التباس بر يكديگر.(3)

بیان سوم؛
صاحب «مجمع البیان» می گوید:
«فأضاف اللبس إلى نفسه لأنه يقع عند إنزاله الملائكة»؛ خداوند، پرده پوشی و اشتباه کاری را به خودش نسبت داده (للبسنا)، زیرا با فرستادن فرشته، این امر واقع می شود.(4)
یعنی اين كه مى ‏گويد ما امر را بر آن ها مشتبه مى ‏ساختيم، به خاطر اين است كه عامل اصلى خداوند است، زيرا با نازل شدن فرشته، از جانب خداوند، اين اشتباه حاصل می شود.
به بیان دیگر؛ اگر خداوند فرشته می فرستاد، امر بر مشرکان مشتبه می شد و می گفتند آیا این انسان است یا فرشته یا...؛ لذا چون ارسال فرشته، از سوی خداوند و توسط او بوده است، پس پرده پوشی و به اشتباه انداختن را نیز کار خدا می دانستند.

پيام ‏ها:
1. هميشه راه بهانه‏ جويى مشركان باز است (حتى اگر فرشته ‏اى نازل شود.)
2. مشركان فرافكنى مى ‏كنند و در حالى كه خود مشتبه ‏نما هستند، ديگران را به مشتبه‏ نمايى متهم مى ‏سازند.(5)

بنابر این:
این خداوند نیست که امر را مشتبه می کند، بلکه این ادعای کافران است.
در واقع در اين آيه، پرده ‏پوشى و اشتباه‏ كارى، از ديدگاه کافران و مشركان مطرح شده است؛ يعنى به عقيده‏ آن ها، خدا مردم را به اشتباه انداخته است؛ همان ‏طور كه خود آنان، افراد بى ‏خبر را به اشتباه مى ‏انداختند و چهره‏ حقيقت را از آنان مى ‏پوشاندند.

پی نوشت ها:
1. انعام: 6/ 9.
2. صف: 61/ 5.
3. طباطبایی، محمد حسین، تفسير الميزان، ترجمه موسوی همدانی، انتشارات: جامعه مدرسین، دفتر انتشارات اسلامی ـ قم، ج 7، ص 30.
4. طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، انتشارات: ناصر خسرو ـ تهران، ج ‏4، ص 429.
5. رضایی اصفهانی، تفسير قرآن مهر، ناشر: پژوهشهاى تفسير و علوم قرآن ـ قم‏، ج 6، ص 35.

http://www.askdin.com/showthread.php?t=63090&p=990755&viewfull=1#post990755