پرسش:
من جدیداً یه مشکلی برایم پیش اومده. هر شب که می‌خوابم یه سری خواب‌هایی میبینم که خیلی وحشتناک هستن و دوباره فردا شبش یه خواب‌های دیگه‌ای میبینم که اونا هم ترسناکن مثلا یه بار خواب تصادف یه بار خواب افتادن و خواب‌هایی از این قبیل و وقتی که از خواب بلند میشم خیلی وحشت زده‌ام تا به آرامش برسم خیلی طول میکشه و همچنین یه سری خواب میبینم که بعد از چند وقت توی واقعیت اتفاق میوفته و میترسم که این خوابای وحشتناکم هم به واقعیت تبدیل بشه می‌خواستم کمکم کنید و بگید که چیکار کنم که از این مصیبت خلاص بشم. ممنون
پاسخ:
این که گاهی خواب‌های انسان می‌تواند در اخلاق و زندگی انسان تأثیرگذار باشد، صحیح است. خواب‌ها گاهی صادق است و گاهی کاذب است و در مفاهیم دینی در مورد خواب راست و صادق مطالبی هست. برای توضیح این مطلب و جواب سؤال شما لازم است به چند نکته به اختصار اشاره شود:
۱. رؤیای صادقه یا خواب مطابق با واقع همان کشف و شهود است که در خواب روی می‌دهد. بر اساس احادیث، علاوه بر پیامبران و امامان (علیهم السلام )، مؤمنان نیز می‌توانند رؤیای صادقه ببینند و این یکی از بشارت‌های خدا به مؤمنان در دنیا است.(۱) رؤیای صادقه را به سه قسم تقسیم کرده‌اند؛ الف: خوابی که به تأویل و تعبیر نیاز ندارد؛ مانند خواب حضرت ابراهیم ( علیه السلام ) درباره ذبح اسماعیل ( علیه السلام )؛ ب: خوابی که بخشی از آن نیاز به تعبیر دارد و بخشی دیگر نیاز ندارد؛ مثل خواب حضرت یوسف علیه‌السلام که در آن خورشید و ماه و ستارگان، نیازمند تعبیر بود؛ اما سجده آن‌ها تعبیری به جز خود سجده نداشت؛ ج: خوابی که به تعبیر کامل نیاز دارد، مانند خواب پادشاه مصر در زمان یوسف علیه‌السلام. در قرآن چند نمونه از رؤیاهای صادقه بیان شده است، از جمله خواب پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله پیش از فتح مکه، مبنی بر اینکه او و یارانش وارد مکه می‌شوند و حج به جا می‌آورند.(۲) تحقق این خواب وعده داده شده است. خواب پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله درباره شجره ملعونه از دیگر مصادیق رؤیای صادقه است. در این خواب، پیامبر صلی الله علیه و آله دید که چند میمون از منبر او بالا و پایین می‌روند.(۳) پاکی نفس و ریاضت نفس را از عوامل دیدن رؤیای صادقه و گناه و پرخوری و عدم سلامت مزاج را از موانع آن دانسته‌اند.(۴)
۲. امام صادق علیه‌السلام فرمود: «رؤیا، بر سه قسم است: گاهی بشارتی از ناحیه خدا است. گاهی وسیله غم و اندوه از سوی شیطان است. گاه، مسائلی است که انسان در فکر خود (در روزها هنگام بیداری) می‌پروراند و آن‌ها را در خواب می‌بیند».(۵)
۳. بسیاری از انسان‌ها به دلیل دل مشغولی‌های دنیوی، از دیدن رؤیای رحمانی محروم‌اند و به همین جهت، همه یا بیشتر خواب‌هایی که می‌بینند، از دو قسم دیگر، خصوصاً دل مشغولی‌ها، نگرانی‌ها، میل‌ها و ترس‌های نفسانی است.
۴. به دلیل ظرافت و پیچیدگی بالای خواب‌ها از یک سو و دشواری یافتن معبران واقعی و قوی از سوی دیگر، نباید خیلی روی آن‌ها حساس بود؛ بلکه باید نیروی خود را روی واقعیات زندگی متمرکز نمود.
۵. بسیاری از خواب‌هایی که به ظاهر بد و نگران کننده‌اند، معنای خوبی دارند که معبران قوی آن را می‌فهمند؛ بنابراین، نباید نگران بود و باید این نوع خواب‌ها را حمل بر خیر کنیم.
۶. توجه خود را بیشتر باید به نقاط مثبت و نورانی خواب معطوف کنید و اگر خوابی برای‌تان خیلی ناراحت کننده بود، صدقه بدهید، آیه اول آیه الکرسی را بخوانید و به زندگی و وظایف خود بپردازید.
۷. یک خواب، برای افراد مختلف یا در زمان‌های مختلف، دارای معانی مختلف هست و لذا فکر نکنید که معنای خواب شما همان چیزی است که در کتاب‌های تعبیر خواب آمده است.
۸. خواب خود را برای دیگران تعریف نکنید؛ مگر به دلیل ضروری. خود نیز خواب خود را تعبیر به خیر کنید؛ زیرا تعبیر خواب، چه از ناحیه خود و چه از ناحیه دیگران، در زندگی ما تأثیر می‌گذارد.
۹. اگر همه این مسیر را رفتید و فایده نداشت، با مشاور صحبت کنید شاید نیاز به دارو هم باشد.
نتیجه:
اگرچه رؤیای صادقه داریم، ولی هر خوابی معلوم نیست، تعبیر داشته باشد. تنها برخی از خواب‌ها می‌تواند تعبیر داشته باشد؛ و تعبیر خواب هم از قدیم تا الآن به دست معبران توانمند انجام می‌شده است. از طرفی معبر خواب واقعی هم زیاد نیست؛ یعنی اگر خوابی قرار است باعث هدایت انسان بشود، از طریق معبران می‌توان آن را فهمید و به هدایت رسید. پس حتما ً اگر خواب مان تعبیر داشته باشد می‌توانیم از طریق معبران واقعی بفهمیم و به هدایت برسیم. از سوی دیگر هر خوابی هم تعبیر ندارد؛ بنابراین اگر معبر پیدا نشد، تمرکزتان را روی مسائل مهم‌تر قرار دهید.
منابع برای مطالعه بیشتر:
-مفهوم خواب و رؤیا از منظر قرآن، عرفان و فلسفه اثر حصارکی محمدرضا، فیروزی حسین.
پی نوشت‌ها:
۱. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت،دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق، ج۵۸، ص۲۰۹-۲۱۰.
۲. سوره فتح، آیه ۲۷.
۳. سوره اسراء، آیه ۶۰.
۴. بحارالانوار، همان.
۵. ثقه الاسلام کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ ش، ج۸، ص۹۰.
موضوع: