پرسش:
نظر شما در مورد دکتر شریعتی چیست؟
پاسخ:
آثار دکتر شریعتی مانند آثار دیگر محققان و نویسندگان امتیازات و اشکالات دارند. نمی توان یک حکم کلی برای آن ها صادر کرد.
یکی از امتیازات کتاب‌های ایشان آن است که از ادبیات روان و زیبا برخوردار می‌باشند. در کتاب‌های ایشان مطالب جدید و جوان‌پسند وجود دارد که در میزان جذب مخاطب مؤثر می‌باشد. نیز بیش تر مباحث آن ها تحلیلی و کاربردی است. این امر میزان موفقیت آثار ایشان را افزایش داده است. همچنین به مشکلات جامعه و مباحث مورد نیاز مردم - مخصوصا جوانان - پرداخته است.
اما آثار ایشان اشکالاتی دارد، یکی از اشکالات آن است که درباره برخی از موضوعات و معارف اسلامی اظهار نظر نموده ، از جمله تاریخ و حدیث که اتقان نداشته و برخی اشتباه می‌باشد.
یکی از اشکالات دیگر آثار ایشان نفوذ تفکر مارکسیستی و غربی می‌باشد، یعنی دکتر از آن جا که در برخی موضوعات دینی تخصص نداشته، تحت تأثیر مبانی و تفکرات مکاتب دیگر قرار گرفته است. از این رو تصویری که ایشان از اسلام ارائه نموده، آلوده به افکار مارکسیستی و غربی است. مثلاً تحلیلی که از قیام امام حسین(علیه السلام) در کتاب حسین وارث آدم نموده است، با معیار و موازین اسلامی همخوانی ندارد، از این رو استاد شهید مطهری نظر وی را در باره قیام امام حسین(علیه السلام) نقد کرد. (1)
ایشان در صدد اصلاح برخی آثار بود، ولی موفق نشد، سپس از آقای محمدرضا حکیمی خواست که کتاب‌های او را بازبینی و اصلاح نماید، او پذیرفت، ولی بعد از درگذشت ایشان به علت دخالت برخی، موفق به این کار نشد. در مجموع درباره کتاب‌های ایشان سه دیدگاه وجود دارد:
1.برخی کتاب‌های ایشان را مفید دانسته و از آن ها به عنوان آثار موفق یاد می نمایند.
2.در مقابل عده‌ای، کتاب‌های ایشان را نه تنها مفید نمی دانند، بلکه مضر هم می دانند.
3.دیدگاه سوم آن است که آثار وی مانند آثار دیگران هم خوبی و هم اشکالاتی دارند. مقام مظم رهبری طرفدار دیدگاه سوم است، یعنی ایشان معتقد است آثار وی مانند آثار دیگران هم خوبی و هم اشکالاتی دارند.ایشان عقیده دارد که افکار وی باید در کنار افکار شخصیت هایی مانند شهید مطهری قرار گیرد تا برخی اشکالات آن ها رفع گردد.
رهبر معظم انقلاب اسلامي مي فرمايند:
مرحله بعدي اين است که بيائيم آن مسائلي را که شريعتي با استفاده از آشنائي هاي خودش با فرهنگ اسلام فهميده بود و ارائه داده بود، با اصول اساسي فلسفي مکتب اسلام بياميزيم و منطبق کنيم. آنچه که به دست خواهد آمد ،به نظر من مرحله جديدي است که مي تواند براي نسل ما مفيد باشد، به تعبير بهتر بيائيم شريعتي را با مطهري بياميزيم. شريعتي را در کنار مطهري مطالعه کنيم. ترکيبي از زيبائي هاي شريعتي با بتون آرمه انديشه اسلامي مطهري به وجود بياوريم، آن به نظر من همان مرحله نويني است که نسل ما به آن نياز دارد.(2)
بنابراین در عین حال که دکتر شریعتی خدماتی داشته اما ورود وی در برخی مباحث به دلیل اینکه تخصصی نداشته، بحث برانگیز شده است.
منابع:
1. آیه الله مطهری، مرتضی، حماسه حسینى، انتشارات صدرا، ج 3، ص 307
2. روزنامه جمهوري اسلامي 30/3/60.
http://www.askdin.com/showthread.php?t=63065&p=991168&viewfull=1#post991168